آیتالله شاهچراغی دار فانی را وداع گفت + سوابق
آیتالله شاهچراغی در این زمان بهعنوان یکی از طلابی که محضر حضرت امام را درک کرده بود، در کنار مراجع و روحانیت انقلابی به مبارزه علیه رژیم و دفاع از اندیشههای حضرت امام پرداخت
آیتالله سید محمد شاهچراغی، نماینده سابق ولیفقیه در استان سمنان و از مبارزان دوران نهضت اسلامی، دار فانی را وداع گفت.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از سمنان، آیتالله سید محمد شاهچراغی در 20 خرداد 1313 در روستای حسنآباد از توابع بخش امیرآباد شهرستان دامغان متولد شد. وی تحصیلات مقدماتی خود را در دامغان و سمنان گذراند و سپس برای ادامه تحصیل راهی حوزه علمیه قم شد و از شاگردان حضرت امام خمینی (ره) بود.
این روحانی مبارز در دوران رژیم طاغوت به دلیل فعالیتهای انقلابی توسط ساواک دستگیر و به حبس محکوم شد.از جمله سوابق آیتالله شاهچراغی میتوان به امامت جمعه شهر مهدیشهر، مدیریتکل بنیاد شهید استان سمنان، امامت جمعه سمنان و نمایندگی مردم استان سمنان در دورههای چهارم و پنجم مجلس خبرگان رهبری اشاره کرد.
زندگینامه
در بیستم خرداد 1313 ﻫ ش در روستای حسنآباد دامغان کودکی چشم به جهان گشود که پدرش ـ سیدحسن ـ نام او را محمد نهاد. تحصیلات ابتدایی را در روستای فرات که در کنار زادگاهش قرار داشت، گذراند و سپس به تشویق برادرش حجتالاسلام و المسلمین سیدطاهر شاهچراغی و علاقهای که خود به تحصیل علوم دینی داشت در 15 سالگی عازم حوزه علمیه دامغان گردید. در آنجا بخشی از مقدمات را زیر نظر اساتید این مدرسه از جمله برادرش، میرزا آقاترابی، میرزا آقا عالمی، شیخ محمدرضا خدایی و شیخ غلامحسین خیری فرا گرفت. سیدمحمد در 21 سالگی و پس از چند سال تحصیل در حوزه علمیه دامغان، در سال1334 برای تکمیل آموختههایش و کسب فیض از محضر علمای حوزه علمیه قم به آنجا عزیمت کرد. ورود وی به قم اگرچه با مشکلات و محدودیتهایی از حیث اسکان همراه بود،[1] اما سرانجام با مساعدت و همراهی آقایان اشعری و علمی مرتفع شد و توانست در مدرسه فیضیه اسکان یابد.
در این زمان جریانهای مختلفی اعم از کمونیست، لیبرال، و جریانهای ضد دینی چون کسرویگرایی و بهائیت به دنبال تضعیف نهاد دین و دینداری برآمده و حملات شدیدی را علیه روحانیت سازماندهی میکردند. حوزه علمیه قم بهعنوان پاسدار نهاد روحانیت و مبانی اعتقادی شیعی به زعامت آیتاللهالعظمی سیدحسین بروجردی(ره) در این دوره یکی از مهمترین مقاطع خود را میگذراند. در واقع این نهاد دینی افزون بر مقابله با جریانهای فوق به دنبال تثبیت موقعیت حوزه در کوران حوادث سیاسی کشور بود. در چنین فضایی آیتالله شاهچراغی تحصیلاتش را در حوزه علمیه قم آغاز و از محضر بسیاری از بزرگان کسب فیض نمود. از اساتید ایشان در قم میتوان به آیتاللهالعظمی بروجردی، حضرت امام خمینی، آیتاللهالعظمی سیدمحمدرضا گلپایگانی، آیتالله سیدمحمد محقق داماد، آیتالله مرتضی حائری، آیتالله سیدمصطفی خمینی، آیتالله جعفر سبحانی و بسیاری دیگر از بزرگان قم اشاره کرد. ایشان تا دهه 50 که برای تبلیغ و تدریس به نایین اصفهان و سپس سمنان عزیمت کرد در قم حضور داشت و در بسیاری از وقایع مهم این دوره تاریخی که در ادامه به آنها اشاره خواهد شد نقشآفرینی نمود.
نگاهی به سوابق آیتالله شاهرودی
آیتالله شاهچراغی از شاگردان مکتب قم است که در محضر حضرت امام(ره) با فرهنگ سیاسی شیعی آشنا شده و از همان زمان نیز فعالیت سیاسی خود را آغاز کرده است. کلاسهای درس حضرت امام که مشی و روش متفاوتی نسبت با سایر علما در برخورد با رژیم وابسته پهلوی داشت، نه تنها طلاب را با ضرورت مقابله با سیاستهای ضد دینی رژیم آگاه میکرد، بلکه جامعه مذهبی کشور را نیز از توطئههایی که از سوی صهیونیسم و بهائیت علیه اسلام در حال شکلگیری بود مطلع میکرد. اگرچه مواضع انتقادی و جبههگیری روحانیت قم نسبت به سیاستهای رژیم در طول دهههای 20 و 30 ﻫ ش نیز وجود داشت، اما اوج تقابل را باید در وقایع پس از ارتحال آیتاللهالعظمی بروجردی در فروردین سال 1340 دانست. در این زمان رژیم دچار این تصور اشتباه شده بود که حوزه قم و نهاد مرجعیت پس از رحلت آیتاللهالعظمی بروجردی انسجام خود را از دست داده و قادر به موضعگیری قاطع در برابر سیاستهای رژیم نخواهد بود.
به همین دلیل در اقدامی که برآیند نهایی آن حضور بیشتر اعضای تشکیلات بهائیت در ساختار قدرت رژیم پهلوی بود، لایحه انجمنهای ایالتی و ولایتی در 14 مهر سال 1341 به تصویب رسید. در یکی از بندهای این لایحه شرط مسلمان بودن برای انتخابشوندگان و قید سوگند به قرآن حذف و بهجای آن سوگند به کتاب آسمانی آمده بود. علاوه بر این، اصلاحات ارضی و حق رأی زنان موضوعات دیگری بودند که به عقیده بسیاری از علمای قم و نجف نیازمند بازنگری و انطباقپذیری بیشتر با مباحث فقهی اسلامی بودند. حضرت امام خمینی(ره) که در این زمان از چهرههای برجسته قم بود نسبت به حرکت خزنده رژیم که به دنبال بهرهبرداری از فضای پس از ارتحال آیتالله بروجردی بود واکنش نشان داده، علیه آن جبههگیری کرد.
موضع قاطع حضرت امام در مخالفت با لایحه مذکور و حمایت گسترده علما و روحانیون کشور از آن، باعث عقبنشینی تاکتیکی رژیم شده، مصوبه مذکور در 17 آذر 1341 از سوی نخستوزیر ـ وقت اسدالله عَلَم ـ ملغی گردید. شکست تحقیرآمیز رژیم، نشان داد که روحانیت سدی مستحکم در برابر طرحها و توطئههایی است که کشور را در اختیار بیگانگان قرار میدهد. رژیم که تصور چنین واکنش منسجمی از سوی روحانیت را نداشت، کوشید تا ضمن دنبال کردن اهداف و اغراضش در قالب طرحهای دیگر، روحانیت را از صحنه سیاسی کشور حذف کند.
به همین دلیل شاه که از مدتها قبل، از سوی آمریکاییها مأموریت پیدا کرده بود تا با انجام اصلاحاتی کنترلشده و آمرانه، از وقوع انقلاب در کشور جلوگیری کند، کارزاری تبلیغاتی را علیه روحانیت و مرجعیت به راه انداخت و در سخنرانیهای شدیداللحنی آنها را به عنوان «ارتجاع سیاه» همسو با کمونیستها ـ ارتجاع سرخ ـ معرفی کرد. تصویب اصول ششگانه «انقلاب سفید» یا «انقلاب شاه و ملت» که در 6 بهمن 1341 به رفراندوم گذاشته شد، نقطه اوج این تقابل در سال 1341 است.
انقلاب سفید که بندهایی از آن با اسلام مغایرت داشت و با واقعیات جامعه ایرانی منطبق نبود، عملاً رژیم و نیروهای مذهبی به رهبری حضرت امام را رو در روی هم قرار داد. حمله رژیم به طلاب مدرسه فیضیه قم در دوّم فروردین 1342 و پس از آن واقعه خونین 15 خرداد 1342 از نقاط عطف تاریخ معاصر کشور هستند که به مبدأ آغاز نهضت امام نیز تبدیل شدهاند. این تقابل و رویارویی که با تصویب کاپیتولاسیون که به هزاران مستشار آمریکایی در ایران مصونیت قضایی میداد با تبعید امام در 13 آبان 1343 به ترکیه و سپس عراق به اوج خود رسید.
آیتالله شاهچراغی در این زمان بهعنوان یکی از طلابی که محضر حضرت امام را درک کرده بود، در کنار مراجع و روحانیت انقلابی به مبارزه علیه رژیم و دفاع از اندیشههای حضرت امام پرداخت. به دلیل تمرکز نیروهای انقلابی در قم و وجود شاخصترین چهرههای انقلاب در این شهر، ساواک و سایر نهادهای نظامی و امنیتی رژیم امکان کنترل و مراقبت از همه روحانیون قم را نداشتند، به همین دلیل اقدامات و فعالیتهای بسیاری از روحانیون از جمله آیتالله شاهچراغی از دید مأمورین ساواک پنهان مانده و طبعاً ثبت و ضبط نگردیده است. در کنار محدودیتهای ساواک برای رصد و کنترل همه مخالفین از جمله آیتالله شاهچراغی در دهه 40، میتوان زیرکی و هوشیاری ایشان را در جریان مبارزه از عواملی دانست که مانع از آن شد که ایشان سوژه ساواک در قم شود.
با عزیمت ایشان از قم به سمنان وضعیت تغییر کرد و فعالیتهای ایشان مورد رصد ساواک قرار گرفت. تفاوت فضای سیاسی قم و سمنان در کنار امکانات ساواک سمنان برای رصد مخالفین، باعث شد تا آیتالله شاهچراغی تحت کنترل و مراقبت قرار گیرد و فعالیتهایش نمود بیشتری پیدا کند. به همین دلیل، اسناد مبارزاتی آیتالله شاهچراغی مربوط به دهه 50 است.
دیدگاه تان را بنویسید